داشتن طرح مشخصی برای مراحل توسعه یک استارتاپ، ابزاریِ برای شناخت مسیر استارتاپ (Startup Jurney)، شناسایی گام های کلیدی و کمک به توسعه استارتاپ برای تبدیل شدن از یک ایده به یک کسب و کار و  از یک تیم به یه سازمان متوازن با الگوهای شفاف و قابل فهم.

یا مثلا وقتیکه استارتاپ با رشد زیادی روبرو می‍شه، اینجاست که با تشخیص درست مرحله ای که توش قرار داره، لازمِ تغییرات زیادی تو نقش مدیران و موسسین، خیلی از امور و تصمیم‌گیری‌ها یا حتی تغییرات یا چرخش تو کسب و کار، داشته باشه.

برهمین اساس در ادامه به بررسی دو مفهوم مراحل رشد و توسعه استارتاپها میپردازم، یکی برای سایت استارتاپ کامِنز و دومی شرکت سرمایه گذاری سرآوا. البته این دو مفهوم و دیدگاه وجوه اشتراکی دارن که لازم دونستم هر دو رو براتون کنار هم بذارم تا بتونید به بهترین شکل موقعیت فعلی استارتاپتون رو شناسایی کنید.

 

مراحل توسعه استارتاپ، استارتاپ کامِنز

مراحل توسعه استارتاپ شامل ۶ مرحله‌ست که از شکل گیری ایده شروع و به رشد، ایجاد و سازماندهی منتهی میشه. خود چارچوب میگه از ایده تا کسب و کار و از تیم تا سازمان. شکل زیر این مراحل توسعه استارتاپ ها رو نشون میده:

مدل سایت استارت کامِنز سه مرحله کلی شکل گیری (ماموریت، چشم انداز و استراتژی)، اعتبارسنجی (استارتاپ ناب شامل حداقل محصول قابل ارائه یا ام وی پی/ولیدت و تکرار یا حتی چرخش) در نهایت رشد رو شامل میشه. تو ادامه هر کدوم از این مراحلُ که اولین بار تو سایتم برگردان و منتشر میشه رو آوردم:

مرحله -۲: ایده پردازی (Ideating)

جاه طلبی های کارآفرینانه و یا ایده کالا یا خدمت با پتانسیل رشد بالا برای یه بازار هدف به اندازه کافی بزرگ. یه ایده اولیه در مورد چگونگی ایجاد ارزش. یک فرد یا یه تیم مبهم و ساختارنیافته، بدون هیچگونه توافق مشترک یا شکل دهی تیمی با توازنی نادرست از مهارت ها.

مرحله -۱: ایجاد مفهوم اولیه (Concepting)

تعریف ماموریت و چشم انداز کوتاه مدت برای چند سال آینده با استراتژی های اولیه و مایلستون های کلیدی جهت رسیدن به جایی که برای استارتاپ ترسیم شده. دو یا سه هم بنیانگذار کارآفرین اصلی با مهارتهای مکمل و برنامه مشخص مالکیت.
در این مرحله شاید اعضایی برای بعضی نقش ها و مسئولیت های خاص به تیم اضافه شده باشن.

مرحله ۰: ایجاد تعهد (Commiting)

تیم موسسان متعهد، دارای مهارتهای متوازن با چشم انداز، نگرش و ارزش های مشترک. توانایی توسعه ورژن اولیه از کالا یا خدمت، با منابع متعهد شده، یا وجود یک محصول اولیه یا خدمت در بازار. قرارداد شراکت هم بنیانگذاران (SHA) شامل مایلستون ها، تعهدات زمانی و مالی هریک از سهامدارن متناسب با سه سال آینده، امضا شده.

مرحله ۱: اعتبار بخشی (Validating)

تکرار و تست فرضیات برای اعتباردهی راه حل (ها) به منظور نشان دادن رشد کاربر و یا درآمد اولیه. شاخص های کلیدی عملکرد اولیه که شناسایی شده اند، باعث امکان جذب منابع اضافی (همچون منابع مالی و انسانی) از طریق سرمایه گذاری ها یا دریافت وام و… شده که منجر به دریافت سهام یا تسهیم درآمد از درآمدهای آینده می شن.

مرحله ۲: افزایش مقیاس (Scaling)

تمرکز رو رشد مبتنی بر شاخص های کلیدی عملکرد برای کاربران، مشتریان یا درآمدها و یا حتی کشش و سهم بازار بزرگ یا سریع تو بازار هدف. توانایی یا خواستن برای رشد سریع.
سرمایه قابل توجه ای جذب کردن یا اگه به سرمایه نیاز داشته باشن قابلیت جذبشو دارن. استخدام، بهبود کیفیت و پیاده سازی فرایندها در این مرحله اتفاق میافته.

مرحله ۳: تاسیس/راه اندازی (Establishing)

دستیابی به رشد عالی ای که امکان تداوم آن فراهمِ. آسون منابع مالی و انسانیُ جذب می کنن. وابسته به ماموریت، چشم انداز و تعهدات، به رشد ادامه میدن و این میشه فرهنگشون (رشد پایدار) درست مثل یه استارتاپ.
بنیانگذار و یا سرمایه گذارا یا از کسب و کار خارج میشن و یا به همکاری شون ادامه می دن.

مراحل توسعه استارتاپ، سرآوا

بر اساس فعالیت سرآوا، استارتاپ‌ها مطابق مراحل زیر دسته‌بندی شده و بر حسب هر یک از فازها برنامه‌ریزی‌های لازم برای حداکثر کردن احتمال موفقیت انجام می‌شود. این مراحل با در نظر گرفتن ماهیت استارتاپ‌ها، بر پایه‌ی مدل رشد یه گیاه شبیه‌سازی شده که شکل زیر اونو نشون میده:

مرحله ایده (Pre-Seed)

وقتی تنها چیزی که از یه استارتاپ وجود داره، یه ایده ناب باشه و هنوز محصول اولیه‌ای ساخته نشده، استارتاپ تو مرحله‌ی ایده یا پیش از کِشت قرار داره. اغلب موارد تو این حالت، تیم متشکل از یک تا سه نفرِ که بیشتر وقت‌شون صرف ایده‌پردازی، مطالعه بازار و شناسایی نیاز مشتریان بالقوه می‌شه.

معمولا موسسین تو این مقطع هنوز روی ایده متمرکز نشده یا مشغول به فعالیت در شرکت دیگری هستن و راه‌اندازی یک استارتاپ براشون بیشتر یه کار جانبی محسوب می‌شه.

تو این مرحله، صاحبان ایده با شرکت تو رویدادهایی مث استارتاپ ویکند، تلاش می‌کنن با فضای ایجاد یک کسب و کار نوپا آشنا شده و ارتباط‌های لازم برای تشکیل تیم اولیه‌شون رو ایجاد کنن.

مرحله کشت ایده (Seed)

یک استارتاپ زمانی تو مرحله‌ی کشت ایده قرار داره که موسسینش از مرحله ایده‌پردازی گذشتن و در حال ساخت پروتوتایپ (نمونه) اولیه هستن تا بتونن بازخورد ابتدایی مورد نیازشون رو از بازار بگیرن.

اغلب استارتاپ‌ها تو این مرحله درآمدی ندارن و اکثر مشتریانشون به صورت مجانی از محصول یا سرویس استفاده می‌کنن. تیم استارتاپ در این مرحله متشکل از خود موسسین و ۱ تا ۵ نفر دیگه‌ن.

مرحله اولیه استارتاپ (Early stage)

تو این مرحله، معمولا از پروتوتایپ گذشته و به درآمدزایی رسیدن. البته ممکنِ هنوز به سود نرسیده باشن ولی ‌تونستن مشتریاشونُ جذب کنن و تلاش میکنن تعداد مشتریانشون رو افزایش بدن و قوی‌تر تو بازار هدف حاضر بشن. اغلب استارتاپ‌ها در این مرحله، بسته به نوع فعالیت‌شان از تیم‌های ۵ تا ۲۰ نفره تشکیل میشن.

مرحله میانی استارتاپ (Mid stage)

تو این مقطع، استارتاپ‌ها به سودآوری رسیدهن اما معمولا سهم بازارشون کمه و در حال توسعه محصول یا سرویس‌های جدیدتری برای رشد سهم بازار و ورود  به بازارهای دیگه‌ن. معمولا تیم‌های استارتاپی در این مرحله ساختار یافته‌تر میشن و حتی شاید تیم محصول، تیم بازاریابی، مالی، منابع انسانی، پشتیبانی و… داشته باشن.

مرحله رشد (Growth stage)

تو این مقطع استارتاپ‌ها معمولا بخش اعظمی از بازار رو در اختیار گرفتن و تیم‌هایی با بیش از ۱۰۰ نفر پرسنل دارن. با توجه به اکوسیستم کنونی ایران شاید تعداد استارتاپ‌هایی که در این مرحله قرار دارند هنوز انگشت‌‍شمار باشه.

 

تشکر ویژه از دوستانم که تو ترجمه کمکم کردن:

 

منابع:

  • startupcommons.org
  • saravapars.com

 

تو ویدئو زیر بصورت کامل در مورد مسیر تبدیل ایده به یک استارتاپ رو تشریح کردم، پیشنهاد می‌کنم حتما ببینین: